Hibah dan wasiat | Pengurusan harta pusaka adalah topik yang semakin diberi perhatian, terutama dalam kalangan umat Islam di Malaysia. Dua kaedah yang sering digunakan untuk merancang pembahagian harta ialah wasiat dan hibah. Namun, ramai yang masih keliru — yang mana lebih kuat? Yang mana lebih sah? Artikel ini membincangkan perbezaan, kelebihan dan kedudukan undang-undang antara keduanya.
Kandungan
Hibah dan Wasiat
Apa Itu Hibah?
Hibah ialah pemberian harta secara sukarela oleh seseorang kepada pihak lain ketika masih hidup, tanpa mengharapkan balasan. Ia dianggap sah sekiranya:
- Pemberi dan penerima adalah waras dan dewasa
- Harta yang diberikan wujud dan dimiliki
- Penyerahan dilakukan secara nyata (ijab & qabul)
Contoh: Seorang bapa memberikan rumah kepada anaknya semasa hayatnya melalui dokumen hibah yang disahkan.
Apa Itu Wasiat?
Wasiat pula ialah perintah seseorang untuk menyerahkan harta kepada penerima selepas kematiannya. Ia boleh diberikan kepada:
- Bukan waris, sehingga 1/3 harta
- Waris, tetapi dengan persetujuan waris lain
Syarat sah wasiat:
- Dibuat ketika waras
- Tidak melebihi 1/3 harta tanpa persetujuan waris
- Dinyatakan secara jelas dan tidak bercanggah dengan hukum Islam
Perbezaan Hibah dan Wasiat:
| Aspek | Hibah | Wasiat |
|---|---|---|
| Masa Pelaksanaan | Semasa hidup | Selepas kematian |
| Penerima | Boleh waris atau bukan waris | Hanya bukan waris kecuali ada persetujuan |
| Boleh dibatalkan? | Tidak boleh (tanpa persetujuan penerima) | Boleh dibatalkan sebelum kematian |
| Had Jumlah | Tiada had | Maksima 1/3 daripada keseluruhan harta |
| Keperluan Faraid | Tidak tertakluk | Tertakluk kepada persetujuan waris lain |
Kelebihan Hibah
✅ Elak pertikaian faraid
✅ Harta terus milik penerima selepas serahan
✅ Sesuai untuk aset seperti rumah atau tanah
Kekurangan: Tidak boleh ditarik balik tanpa persetujuan penerima.
Kelebihan Wasiat
✅ Lebih fleksibel
✅ Boleh diubah sepanjang hayat
✅ Boleh sertakan niat khusus (contoh: sumbangan amal)
Kekurangan: Tertakluk kepada had 1/3 dan persetujuan waris jika melibatkan harta waris.
Baca: Cerai Fast Track: Jimat Masa, Kurang Tekanan
Mana Lebih Kuat?
Dari segi pelaksanaan dan perundangan Islam di Malaysia:
- Hibah lebih kukuh kerana dilaksanakan semasa hidup.
- Wasiat lebih mudah dibatalkan jika waris tidak bersetuju.
- Undang-undang syariah negeri menyokong dokumen hibah sebagai pengesahan niat sebenar pemberi harta.
Rujukan:
- Enakmen Pentadbiran Undang-Undang Islam Negeri
- Fatwa Kebangsaan Mengenai Hibah (Majlis Fatwa Kebangsaan)
Pilihan antara hibah dan wasiat bergantung kepada keperluan, jenis harta, dan hubungan dengan penerima. Untuk elak pertikaian, hibah adalah lebih kukuh dari segi undang-undang dan pelaksanaan. Namun, wasiat sesuai untuk menyatakan niat amal atau pemberian kepada bukan waris.
Dapatkan Buku Harta Pusaka & Wasiat
FAQ:
Q: Adakah hibah perlu didaftarkan?
A: Ya, terutama jika melibatkan hartanah. Pendaftaran di Pejabat Tanah adalah bukti sah pemberian.
Q: Bolehkan waris mempertikaikan hibah?
A: Jika hibah dilakukan sah semasa hidup dan diserahkan, waris tidak boleh membatalkannya.
Q: Wasiat kepada anak bolehkah?
A: Hanya jika semua waris bersetuju selepas kematian pewasiat.